Programy polityki zdrowotnej
Profilaktyka osteoporozy
Głównym celem programu jest: uzyskanie lub utrzymanie wysokiego poziomu wiedzy z zakresu profilaktyki osteoporozy oraz zapobiegania złamaniom osteoporotycznym, obejmującej zagadnienia teoretyczne i praktyczne wśród 70% uczestników programu korzystających z edukacji zdrowotnej. Szacunkowo z programu skorzysta 8 464 osób w tym 451 osoby z personelu medycznego.
Świadczenia zaplanowane w programie
Program zakłada przeprowadzenie następujących interwencji:
- szkolenie dla 451 osób personelu medycznego;
- działania informacyjno-edukacyjne dla osób z populacji ogólnej osób dorosłych;
- oszacowanie 10-letniego ryzyka złamania kości metodą FRAX, badanie densytometryczne oraz konsultacja lekarska dla osób z populacji:
- kobiet, które ukończyły 65 lat lub są w wieku 40-64 lat i spełniają co najmniej jedno kryterium medyczne;
- mężczyzn, którzy ukończyli 75 lat.
Kto może uczestniczyć w programie
Każda osoba, chcąca skorzystać z bezpłatnych badań w kierunku osteoporozy, powinna spełnić następujące kryteria formalne i medyczne.
Kryteria formalne:
Osoba aplikująca do programu, w dniu zgłoszenia, musi:
- w przypadku kobiet: mieć ukończone 65 lat
lub
- być w wieku 40-64 lat i spełniać dodatkowo co najmniej jedno kryterium medyczne;
- w przypadku mężczyzn: mieć ukończone 75 lat.
Osoba aplikująca do programu, w dniu zgłoszenia musi:
- mieszkać na terenie województwa mazowieckiego (tj. musi być osobą fizyczną mieszkającą na terenie województwa mazowieckiego w rozumieniu Kodeksu cywilnego );
- udzielić świadomej zgody na udział w programie;
- złożyć pisemne oświadczenie, że nie jest obecnie uczestnikiem innego programu o podobnym charakterze finansowanym ze środków publicznych i nie uczestniczyła w tego typu programie w ciągu ostatnich 24 miesięcy;
- złożyć pisemne oświadczenie, że w ciągu ostatnich 24 miesięcy nie miała przeprowadzonego badania densytometrycznego.
Kryterium medyczne, weryfikowane podczas kwalifikacji do programu - dla kobiet aplikujących do programu w wieku 40-64 lat powinien być oprócz formalnych wymogów stwierdzony co najmniej jeden z poniższych czynników ryzyka:
- zaburzenia hormonalne (nadczynność przytarczyc, nadczynność kory nadnerczy, nadczynność tarczycy, akromegalia, cukrzyca typu 1, endometrioza, hiperprolaktynemia, hipogonadyzm (pierwotny i wtórny), wydzielanie peptydu podobnego do parathormonu (PTHrP) przez nowotwór, choroba Addisona);
- choroby układu pokarmowego (zaburzenia trawienia lub wchłaniania (głównie celiakia), stan po resekcji żołądka lub jelit, stan po operacjach bariatrycznych, choroby zapalne jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego), przewlekłe choroby wątroby z cholestazą (zwłaszcza pierwotna marskość żółciowa u kobiet lub bez, żywienie pozajelitowe);
- choroby nerek (nefropatie z ucieczką wapnia i fosforu, zespół nerczycowy, przewlekła choroba nerek, zwłaszcza w okresie leczenia nerkozastępczego);
- choroby reumatyczne (reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, łuszczycowe zapalenie stawów);
- choroby układu oddechowego (przewlekła obturacyjna choroba płuc, mukowiscydoza);
- choroby szpiku i krwi (szpiczak plazmocytowy, białaczka szpikowa, chłoniaki, hemofila, mastocytoza układowa, niedokrwistość sierpowatokrwinkowa, talasemie, sarkoidoza);
- hiperwitaminoza A;
- stan po przeszczepieniu narządu (nerki, płuc, serca, komórek krwiotwórczych, wątroby) – głównie wpływ leków;
- zażywane leki – GKS, hormony tarczycy w dużych dawkach, leki przeciwpadaczkowe (fenobarbital, fenytoina, karbamazepina), heparyna (zwłaszcza niefrakcjonowana), antagoniści witaminy K, cyklosporyna, leki immunosupresyjne w dużych dawkach i inne antymetabolity, żywice wiążące kwasy żółciowe (np. cholestyramina), analogi gonadoliberyny, pochodne tiazolidynodionu (pioglitazon), tamoksifen (u kobiet przed menopauzą), inhibitory aromatazy, inhibitory pompy protonowej, leki przeciwretrowirusowe;
- unieruchomienie;
- przebyte złamania;
- sarkopenia (zmniejszenie masy, siły i sprawności mięśni szkieletowych związane z procesem starzenia się lub współistniejącymi chorobami).
Budżet programu
Program sfinansowany zostanie w całości z budżetu Województwa Mazowieckiego. Wartość podpisanych umów wynosi: 1 762 514,50 zł
Rekomendacja Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji
W dniu 30 listopada 2020 roku opublikowana została Rekomendacja nr 9/2020 Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji w sprawie zalecanych technologii medycznych, działań przeprowadzanych w ramach programów polityki zdrowotnej oraz warunków realizacji tych programów, dotyczących wykrywania osteoporozy. Treść Programu została dostosowana do brzmienia wydanej rekomendacji. Rozpoczęcie wdrożenia, realizacji i finansowania programu może nastąpić wyłącznie po złożeniu stosownego oświadczania o zgodności z wydaną rekomendacją.
Osteoporoza jako choroba cywilizacyjna
Osteoporoza to uogólniona choroba układu kostnego związana z niską masą kostną, połączona z zaburzeniem architektury i jakości tkanki kostnej, która przyczynia się do zwiększonej podatności na złamania. Jej podstawowymi elementami patogenetycznymi są ubytek masy kostnej oraz uszkodzenie mikroarchitektury kości. Wyróżnia się dwie grupy osteoporozy: osteoporozę pierwotną i osteoporozę wtórną. Osteoporoza pierwotna jest naturalnym następstwem procesu starzenia się kości, osteoporoza wtórna jest następstwem występujących chorób współistniejących.
Postać pierwotna osteoporozy dzieli się na:
- idiopatyczną (młodzieńczą), charakteryzującą się występowaniem zaburzeń wzrostu szkieletu
o nieustalonej etiologii, - postać inwolucyjną związaną z nieprawidłowym procesem metabolicznym kości. Wyróżnia się:
- osteoporozę inwolucyjną typu I (pomenopauzalną), która występuje u kobiet w wieku 50-60 lat. Jest ona konsekwencją utraty tkanki kostnej spowodowanej ustaniem funkcjonowania endokrynnych gruczołów jajnikowych. Działanie estrogenów na tkankę kostną polegające na stymulowaniu osteogenezy oraz hamowaniu procesu resorpcji kości zostaje wstrzymane. W jej przebiegu najczęściej dochodzi do złamań trzonów kręgowych oraz bliższej części kości promieniowej;
- osteoporozę inwolucyjną typu II (starczą) dotykającą kobiety oraz mężczyzn po 75 roku życia. Przyczyną powstającego procesu chorobowego jest zmniejszona aktywność komórek kościotwórczych osteoblastów oraz witaminy D W jej przebiegu dochodzi do złamań bliższej części udowej i trzonów kręgów.
Osteoporoza jest problemem zdrowotnym, który na świecie dotyka 22,1% kobiet oraz 6,1% mężczyzn powyżej 50 roku życia. Liczba osób chorych na osteoporozę w Polsce w latach 2012-2018 systematycznie wzrasta. W 2012 roku liczba ta wynosiła 1,92 mln natomiast w 2018 roku 2,12 mln. Większość z tej grupy stanowiły kobiety. Od 2012 do 2018 roku liczba chorych kobiet wzrosła o 9,7% (od 1,57 mln do 1,72 mln), liczba chorych mężczyzn wzrosła o 11,9% (z 0,36 mln do 0,40 mln). Z danych pochodzących z „Map potrzeb zdrowotnych w zakresie chorób układu kostno-mięśniowego dla województwa mazowieckiego” wynika, że w latach 2013-2015 w województwie mazowieckim stwierdzono 265 zgonów z powodu chorób układu kostno-mięśniowego. 65,2% liczby zgonów dotyczyło osób w wieku 65 lat i starszych natomiast 27% stanowili mężczyźni. Była to największa liczba zgonów spośród wszystkich województw. Najgroźniejszymi konsekwencjami osteoporozy są złamania osteoporotyczne. Jako najczęstsze złamania osteoporotyczne uważa się złamania: bliższego końca kości udowej, kręgosłupa, kości promieniowej, bliższego końca kości ramiennej.
Wczesna profilaktyka i leczenie osteoporozy, które są ze sobą nierozerwalne z punktu widzenia medycznego, prowadzi do zmniejszenia ryzyka pierwszego i kolejnych złamań niskoenergetycznych kości, a za tym zdecydowanie poprawia to jakość życia, wpływa na jego wydłużenie i zapobiega wczesnemu zgonowi z powodu wtórnych trudno leczących się powikłań związanych ze złamaniami. Skutki następstw osteoporozy wyłączają osoby pracujące i nie pracujące z aktywności zawodowej, społecznej i rodzinnej.
Lista realizatorów
- Mobilne Centrum Diagnostyki Osteoporozy Sp. z o.o
- Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. A. Grucy CMK w Otwocku
- Krajmed Centrum Nowoczesnej Laryngologii Sp. z o.o
- Wojskowy Instytut Medyczny
- Mazowiecki Szpital Specjalistyczny w Radomiu
- Centrum Medyczne Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
- Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Glinojecku
- Centrum Medyczno – Diagnostyczne Sp. z o.o.
Centrum Medyczne Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Miejsce udzielania świadczeń: Centrum Medyczne Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, ul. Jana Nielubowicza 5, 02-097 Warszawa
Nr telefonu kontaktowego: 22 250 28 01
Adres e-mail: kontakt@cmwum.pl
Krajmed Centrum Medyczne
Miejsce udzielania świadczeń: Krajmed Centrum Medyczne, ul. J.S Jana Sebastiana Bacha 2, 02-743 Warszawa
Nr telefonu kontaktowego: 22 458 69 69
Adres e-mail: recepcja@krajmed.pl
Mazowiecki Szpital Specjalistyczny Sp. z o. o.
Nr telefonu kontaktowego: 48 361 36 00
Adres udzielania świadczeń: ul. Juliana Aleksandrowicza 5, 26-617 Radom
Dni i godziny przyjęć:
Poniedziałek: od 8:00 do 13:30
Wtorek: od 13:00 do 19:00
Środa: od 10:00 do 15:00
Czwartek: od 10:00 do 15:00
Piątek: od 12:00 do 17:00
Wojskowy Instytut Medyczny
Nr telefonu kontaktowego: 261 818 409 oraz 665-707-857 - telefony dostępne od poniedziałku do piątku w godzinach 08:00-15:00.
Adres e-mail: poradniesekretarki@wim.mil.pl
Miejsce udzielania świadczeń: Wojskowy Instytut Medyczny, ul. Szaserów 128, 04-141 Warszawa
Dni i godziny przyjęć:
Poniedziałek: od 10:00 do 12:00
Wtorek: od 8:00 do 13:00
Środa: od 11:00 do 16:00
Czwartek: od 8:00 do 13:00
Piątek: od 8:00 do 14:00
Mobilne Centrum Diagnostyki Osteoporozy Sp. z o. o.
Nr telefonu kontaktowego: 22 746 33 95
Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. A. Grucy CMK w Otwocku
Nr tel kontaktowego: 22 779 40 31
Miejsce udzielania świadczeń: ul. Konarskiego 13, 05-400 Otwock
Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Glinojecku
Nr telefonu kontaktowego: 23 674 00 005, 23 674 00 75
Miejsce udzielania świadczeń: ul. Targowa 6, 06-450 Glinojeck
Adres e-mail: rejestracja@spzzpz.e-glinojeck.pl
Centrum Medyczno-Diagnostyczne Sp. z o.o.
Nr telefonu kontaktowego: 25 63 33 555
Miejsce udzielania świadczeń: ul. Niklowa 9, 09-110 Siedlce