Kapusta dębowa (ziemniaczana)

W połowie XIX wieku rozpowszechniła się w Polsce uprawa ziemniaków. Kiedy w okresie panującego głodu brakowało zboża, mąki, kapusty, rzepy i innych warzyw, ziemniak stał się „chlebem nadrzędnym”. Stanowił podstawę pożywienia ludności Ziemi Kozienickiej. Ziemie w Stanisławicach należały do średnio urodzajnych. Były to głównie gleby piaszczyste oraz piaszczysto-gliniaste, sprzyjające upowszechnieniu niewymagającej uprawy ziemniaków. Pod koniec XIX wieku na Ziemi Kozienickiej hodowano już kilka odmian ziemniaków. Do najliczniejszych należały: amerykany, ameryki, czerwone sadbowiaki i duże siwe nazywane afrykanami. Ziemniaki w rejestrach pomiarowych Powiśla i Centrum Puszczy wymieniane były jako trzecia uprawa, po życie i owsie.

Gospodynie z ziemniaków przyrządzały przeróżne, smaczne i syte potrawy m.in. kluski, pierogi czy zupy. W okresie I wojny światowej popularność zdobyła kapusta z ziemniaków tzw. kapusta dębowa (ziemniaczana).

Kapusta dębowa była daniem codziennym. Sporządzano ją z kiszonych ziemniaków.

Ziemniaki obierano ze skórki, krojono lub siekano na drobne kawałki. Trzykrotnie wypłukane układano w beczce lub konewce. Masę zalewano ciepłą, osoloną wodą lub serwatką, a następnie poddawano ją kilkugodzinnej fermentacji. Czasem ziemniaki wstawiano do ciepłego pieca, aby szybciej skisły. Zakwaszone ziemniaki gotowano przez 1-1,5 godzinę w tej samej wodzie, w której się zakwaszały. W międzyczasie gotowano groch lub fasolę do miękkości, a pokrojone w kostkę cebulę i słoninę podsmażano na oleju. Wszystkie składniki łączono w jednym naczyniu i doprawiano solą oraz pieprzem. W ten sposób przygotowane danie było pożywne i bogate w wartości odżywcze.

Nazwa potrawy kapusta dębowa (ziemniaczana) wywodzi się od sposobu przygotowania ziemniaków, czyli ukwaszania ich w dębowych beczkach, co charakterystyczne jest dla uzyskiwania kapusty kiszonej.