Literackie „Dzieło Życia”

Nagrody przyznano za dzieło lub kreacje powstałe w 2020 r. w kategoriach: Literatura, Muzyka, Sztuki Plastyczne i Teatr. Statuetkę za całokształt twórczości otrzymał Józef Hen – wybitny pisarz, reportażysta, scenarzysta, reżyser i dramaturg.

Statuetki i medale pamiątkowe wręczyli laureatom i nominowanym wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Mazowieckiego Marcin Podsędek oraz przewodnicząca Komisji Kultury i Dziedzictwa Narodowego Jadwiga Zakrzewska.

– Dzisiaj, kiedy borykamy się (…) z pandemią, która w przypadku kultury szczególnie ograniczyła działania, ograniczyła także twórców (…) tym bardziej warto mówić o kulturze, która jest istotna zawsze – czy w trakcie pandemii czy po pandemii. Kultura to inwestycja w wrażliwość, to inwestycja w drugiego człowieka – powiedział przewodniczący Marcin Podsędek, witając laureata Nagrody „Dzieło Życia”, nominowanych i zaproszonych gości.

Literackie Dzieło Życia

Laureatem tegorocznej Nagrody „Dzieło Życia” został Józef Hen – jeden z najbardziej twórczych i wszechstronnych pisarzy polskich. W swoim dorobku artystycznym ma zarówno reportaże, nowele, opowiadania, prozę historyczną oraz powieści dla dorosłych i młodzieży. Autor ponad 30 książek, 32 scenariuszy filmowych i teatralnych oraz czterech seriali telewizyjnych.

Józef Hen, odbierając nagrodę, zacytował fragment wiersza Norwida „Czasy” jako polemikę z „Końcem historii” Fukujamy:

– To są dwie zwrotki i coś może przypomną z niedawnych czasów. Pierwsza zwrotka zaczyna się tak: „Czasy skończone! historii już me ma” - czy to Państwu coś przypomina – Fukujamę  – „Tworzenie tylko w bezbrzeżnej otchłani.” I następna zwrotka jest polemiką z Fukujamą: „O, nie skończona dziejów jeszcze praca/ Nie przepalony jeszcze glob sumieniem!...” – zacytował Józef Hen, wyjaśniają, że w taki oto sposób Cyprian Norwid w wierszu z 1866 roku odrzucił teorie Fukujamy.

Literatura

W kategorii Literatura Statuetkę Norwidowską odebrała Maria Karpińska za debiutancki zbiór opowiadań „Żywopłoty”.

– Jest to dla mnie nagroda o tyle ważna, że pisanie książki, szczególnie tej pierwszej, przypomina dla mnie taki monolog pustej kartki z powracającym wciąż pytaniem, czy to wszystko ma sens. Dopiero ta sytuacja zmienia się w dialog w momencie, w którym książka wychodzi i zaczyna krążyć wśród czytelników, odbywają się spotkania autorskie i możliwość wymiany myśli na jej temat. W przypadku mojej książki ten dialog był bardzo okrojony ze względu na pandemię (…) Dlatego pozwalam sobie traktować tę nagrodę jako głos, który mówi, że warto i że ta droga literacka, którą zaczynam i wybrałam ma sens – powiedziała Maria Karpińska, odbierając statuetkę.

Muzyka

W dziedzinie muzyki laureatką XX edycji nagrody została animatorka życia muzycznego Malina Sarnowska, autorka miniserialu „Bazylek w Sinfonii Varsovii”. Złożony z krótkich filmów edukacyjnych serial cieszył się dużym zainteresowaniem wśród dzieci, wprowadzając ich w świat instrumentów muzycznych, przy wykorzystaniu multimedialnej formy przekazu.

– O muzyce opowiadać dzieciom (…) to jest zadanie, które wymaga dotykania obszarów znajomych dziecku, czegoś co jest dla dziecka bliskie, środowiska w którym czuje się bezpieczne. Muzyka pojawiająca się w odcinakach serialu miała stworzyć wrażenie, że może być czymś, co nam towarzyszy codziennie, co chcemy odkrywać przez całe życie – wyjaśniła Malina Sarnowska.

Sztuki plastyczne

Nagrodę im. Cypriana Kamila Norwida w kategorii Sztuki Plastyczne otrzymał w tym roku rzeźbiarz Xawery Wolski za rewitalizację dworu w Dańkowie i stworzenie na jego terenie galerii sztuki współczesnej. To zarazem nowa kolekcja sztuki współczesnej na Mazowszu, jak i przestrzeń do dialogu między bogactwem materialnym Mazowsza a środowiskiem twórców i odbiorców sztuki.

– Szczególną wagę dla mnie ma to, że - po wielu latach pracy na obcych ziemiach - los pozwolił mi powrócić do domu i że tutaj jestem tak mile i tak honorowo przyjęty – powiedział Xawery Wolski, zapraszając wszystkich do Dańkowa.

Teatr

Statuetkę w kategorii Teatr otrzymała aktorka teatralna i gwiazda dużego ekranu Danuta Stenka za rolę Charlotty w spektaklu „Sonata jesienna”, wystawianym w Teatrze Narodowym w Warszawie. Kapituła doceniła niezwykły kunszt wykonania tej partytury aktorskiej, precyzyjnie wymyślonej i zrealizowanej.

Przewodniczący Kapituły Teatralnej Lech Śliwonik porównał rolę Danuty Stenki w tej sztuce do wiersza Grochowiaka „Rozbieranie do snu”.

– To są jak gdyby dwa tory, którymi Charlotta zdąża do nieuchronnej katastrofy, bo musi zderzyć się z córką, z niesprawiedliwością, którą w życiu zostawiła. I oto następuje kolejne rozbieranie z tego imponującego kostiumu, w tej cudownej sukni, z tego makijażu, charakteryzacji, a jednocześnie rozbieranie słów, które na początku są niezwykle gwałtowne, pełne, jakby swobodne. I oto zaczynają się zatrzymywać, nie wychodzą przez gardło, dominuje szept, dzieli się te słowa, rozpadają się na strzępy, na sylaby, na głoski. I oto wiadomo, że kończy się spektakl pokonaniem, porażką, a jednak porażką pełną dyscypliny aktorskiej – podsumował Lech Śliwonik.

Statuetki i nagrody

Laureaci – wyłonieni spośród nominowanych – otrzymali nagrody pieniężne w wysokości 25 tys. zł, a w przypadku laureata Nagrody “Dzieło Życia” – 30 tys. zł. Nominowani do nagrody wyróżnieni zostali imiennym medalem okolicznościowym oraz nagrodą pieniężną w wysokości 5 tys. zł.

Dotychczasowi laureaci

Od 2002 r. Nagrodą im. Cypriana Kamila Norwida uhonorowanych zostało już blisko 100 artystów. Są to osobowości świata sztuki jak: aktorzy – Gustaw Holoubek, Jan Englert, Krystyna Janda, dyrygenci – Kazimierz Kord, Jacek Kaspszyk, Łukasz Borowicz, artyści plastycy – Leon Tarasewicz, Jacek Sempoliński, Stanisław Wieczorek oraz literaci – Ernest Bryll, Henryk Bardijewski, Janusz Drzewucki. Nagrodą „Dzieło życia” uhonorowani zostali między innymi: Danuta Szaflarska, Jan Kobuszewski, Tadeusz Konwicki, Erwin Axer, Andrzej Łapicki, Jerzy Maksymiuk, Piotr Paleczny.