Komisja strategii o inwestycjach z budżetu UE na Mazowszu

Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) to forma współpracy, w ramach której partnerstwa miast i otaczających je gmin oraz władze województwa wspólnie przeprowadzają projekty finansowane z Funduszy Europejskich, przyczyniając się do zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich, gmin, powiatów i województwa oraz zamieszkujących je społeczności lokalnych.

Nowy ZIT dla Mazowsza

Jak poinformował radnych Maciej Fijałkowski, dyrektor Biura Funduszy Europejskich i Polityki Rozwoju w Urzędzie Miasta Stołecznego Warszawy, trwają intensywne prace nad Strategią Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych dla Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego 2021–2027+ (z terminem finalizacji projektów do końca 2029 roku). Powstanie dokument, który wskaże przedsięwzięcia planowane do realizacji w ramach środków Unii Europejskiej a przeznaczonych w programie „Fundusze Europejskiej dla Mazowsza na lata 2021–2027” (FEM) na ZIT, jak i przedsięwzięcia komplementarne wspomagające osiągnięcie celów Strategii.

Strategia ZIT jest elementem kompleksowej Strategii rozwoju metropolii warszawskiej (SRMW), która ma zostać opracowana w roku 2025, jako warunek dostępu do środków unijnych od 1 stycznia 2026 r.

Dostępne 135 mln euro

Obecnie środki europejskie przeznaczone na ZIT opiewają na 135 mln euro, w tym na priorytety: efektywność energetyczna 10 mln euro, mobilność miejska 111 mln euro oraz edukacja 14 mln euro.

W zakresie Strategii ZIT realizowane będą także projekty finansowane ze środków „Programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę”, „Klimat, ”Środowisko 2021–2027” (FEnIKS) w ramach priorytetu Transport miejski.

W ramach programu „FEnIKS 2021–2027” w Warszawie już jest realizowany projekt „Budowa trasy tramwajowej do Wilanowa wraz z zakupem taboru oraz infrastrukturą towarzyszącą”, którego łączny budżet całkowity netto w dwóch fazach do końca roku 2025 wyniesie ponad 2,3 mld zł.

Wyzwaniem dla nowego ZIT jest integracja obszaru Regionu Warszawskiego Stołecznego, szczególnie w zakresie transportu miejskiego, infrastruktury pieszo-rowerowej, poprawy jakości powietrza oraz kształcenia i kompetencji mieszkańców. Obszarowo nowy ZIT obejmie jednostkę wydzieloną statystycznie NUTS 2, w skład której wchodzą 69 gmin i m.st. Warszawa wraz z 9 powiatami: grodziskim, legionowskim, mińskim, nowodworskim, otwockim, piaseczyńskim, pruszkowskim, warszawskim zachodnim i wołomińskim.

Jak podkreśliła przewodnicząca komisji Izabela Ziątek, ostatnia decyzja o uruchomieniu konkursów na projekty w ramach Funduszy Europejskich dla Mazowsza na perspektywę finansową UE 2021–2027 to istotny krok do przodu, szczególnie że mamy już trzeci rok nowego okresu wdrażania. Wdrażanie nowej perspektywy zostało z różnych względów opóźnione, szczególnym powodem jest polityka prowadzona przez obecny rząd.  – Na posiedzeniu Komisji Strategii Rozwoju Regionalnego i Zagospodarowania Przestrzennego omawialiśmy prace nad projektem Strategii ZIT na lata 2021–2027. Strategia ta określi zakres interwencji dla Regionu Warszawskiego Stołecznego. Mam nadzieję, że gminy wchodzące w jego skład nie ucierpią ze względu na niski 50 proc. poziom dofinansowania projektów z funduszy UE i uzyskają wsparcie wkładem z poziomu krajowego i regionalnego – podsumowała.

Harmonogram prac

W Regionie Warszawskim Stołecznym (RWS) jednostką odpowiedzialną za przygotowanie i realizację ZIT jest Stowarzyszenie „Metropolia Warszawa” (SMW), skupiające 70 gmin i 9 powiatów aglomeracji. Jego ciałem doradczym jest powołana w styczniu br. Rada Metropolitalna, która opiniuje projekty uchwał i innych dokumentów Zarządu, związanych z przygotowaniem i wdrażaniem strategii ZIT oraz strategii rozwoju ponadlokalnego. 

Planowane terminy osiągnięcia poszczególnych kamieni milowych w ramach prac nad Strategią ZIT:

• akceptacja i zatwierdzenie założeń przez Zarząd SMW: grudzień 2022 r. – zrealizowane,
• akceptacja i zatwierdzenie projektu Strategii i skierowanie do konsultacji społecznych – uchwała Zarządu i WZC SMW: II kwartał 2023 r.,
• akceptacja i zatwierdzenie finalnej treści Strategii – uchwała Zarządu i WZC SMW: III kwartał 2023 r.

Następnie Strategia ZIT zostanie przekazana do ustawowego opiniowania (60 dni), z intencją jej przyjęcia do końca roku 2023.

Na IV kwartał 2023 r. przewidziano pierwsze nabory w ramach ZIT, w trybie konkurencyjnym, w ramach wspierania zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej jako elementu transformacji w kierunku gospodarki zeroemisyjnej, typy projektów: infrastruktura rowerowa i piesza oraz ekologiczny i konkurencyjny transport publiczny.

Obecnie trwają prace na poziomie roboczym, z udziałem koordynatorów powołanych w każdej gminie i powiecie na terenie RWS.